اگر خبرهای پیشین مربوط به کاوش‌های مریخ را در کانوت و دیگر خبرگزاری‌ها دنبال کرده باشید حتماً می‌دانید که ماموریت کاوش جوّ مریخ (MAVEN) که از تاخیر مربوط به تعطیلی ناسا جان سالم به در برد به زودی پرتاب خواهد شد.
پروژه‌ی «مِی‌وِن»، که بیش از یک دهه زمان و فعالیت صرف تکمیل و آماده‌سازی آن شده است، در آستانه‌ی پنجره‌ی پرتاب سه هفته‌ای خود قرار دارد. براساس برنامه‌ریز‌ی‌ها این فضاپیما قرار است در تاریخ ۲۷ آبان سوار بر موشک اطلس ۵ پایگاه کیپ کاناورال واقع در فلوریدا را به مقصد مدار سیاره‌ی سرخ ترک کند.
به گفته‌ی بروس جیکوسکی، محقق ارشد آزمایشگاه جوّ و فیزیک فضا در دانشگاه کلرادو بولدر، پنجره‌ی پروازی برای پرتاب مِی‌وِن در تاریخ ۲۷ آبان (۱۸ نوامبر) باز شده و تا تاریخ ۱۶ آذر (۷ دسامبر)، یعنی مدت سه هفته باز خواهد بود. اگر به هر دلیلی پرتاب در این مدت انجام نشود، برای به وجود آمدن شرایط مناسب پرتاب بعدی باید بیش از دو سال (۲۶ ماه) انتظار کشید.
مِی‌وِن برای مطالعه‌ی دقیق لایههای بالای جوّ مریخ طراحی شده است و دانشمندان این ماموریت امیدوارند به کمک یافته‌های مِی‌وِن دریابند که مریخ چگونه از یک سیاره گرم مرطوب در گذشته دور به محیط سرد و خشک امروزی تبدیل شده است. جان گرانسفلد، رئیس علمی ناسا، معتقد است که ماموریت مِی‌وِن گام چشم‌گیری به سوی حل معمای محیط گذشته و حال سیاره‌ی مریخ است. بی‌شک داده‌های به دست آمده از این ماموریت در شکل‌دهی ماموریت‌های آینده برای ارسال انسان به مریخ تاثیر به سزایی خواهد داشت و همچنین اطلاعات گذشته‌ی ما از مریخ را بهبود خواهد بخشید.
مِی‌وِن بعد از سفر ۱۰ ماهه‌ی خود در شهریور ۱۳۹۳/سپتامبر ۲۰۱۴ وارد مریخ می‌شود و از آن زمان ماموریت کاوشی خود را در جوَ مریخ آغاز می‌کند، ماموریتی که دست‌کم یک سال طول خواهد کشید. دانشمندان امیدوارند تا با استفاده از سه ابزار نصب شده روی این فضاپیما، جزئیات جدیدی درباره‌ی چگونگی از دست رفتن جوّ مریخ به‌دست آورند.
دانشمندان در حال انجام تست دَوَران محوری می‌ون
نیک اشنایدر، سرپرست تیم علمی طیف‌نگار تصویری فرابنفش (IUVS) در دانشگاه کلورادو می‌گوید: «همواره فلسفه‌ی کاوش‌های مریخ، جست‌وجوی آب بوده است و دانستن پاسخ این پرسش که چه بر سر جوّ مریخ آمده است! بنابراین مِی‌وِن با این هدف طراحی شده است که مشخص کند آیا جوّ مریخ توانایی فرار از گرانش این سیاره داشته است یا نه؟» او در توضیح کاربرد IUVS در این ماموریت می‌گوید: «این حساس‌ترین طیف‌نگار فرابنفشی است که تاکنون به یک ماموریت بین سیاره‌ای ارسال می‌شود. به کمک این ابزار می‌توان ملکول‌های هیدروژن سبک را از دوتریم یا هیدروژن سنگین تفکیک نمود. با در اختیار داشتن نسبت این دو ماده، تخمین خوبی از میزان آبی که از جوّ مریخ فرار کرده است، به دست می‌آید. مشابه این اندازه‌گیری در سطح مریخ یا در ارتفاعات پایین‌تر جوّ مریخ انجام شده است، اما در لایههای بالایی جوّ که فرار گاز در این ناحیه رخ می‌دهد، تاکنون چنین مشاهداتی انجام نشده است.»
متاسفانه این فضاپیما هیچ ابزاری برای آشکارسازی گاز متان در لایههای بالای جوّ مریخ (به عنوان نشانه‌ای از فعالیت بیولوژیک در گذشته‌ی مریخ) ندارد. بروس جیکوسکی دلیل این ضعف را محدودیت منابع می‌داند و کنار گذاشتن آشکارساز متان را با هدف تمرکز روی اهداف اصلی ماموریت توجیه می‌کند. گفتنی است که در پی تعطیلی دولت آمریکا، این پروژه نیز با تهدید قطع شدن بودجه روبه‌رو شد. اما بعد از دو روز از آغاز تعطیلی دولت (با توجه به حیاتی بودن حضورش در مدار مریخ برای ارتباطات رادیویی آینده با مریخ‌نورد‌های رباتیک) مِی‌وِن مستثنی شد و بدون وقفه به فعالیت خود ادامه داد.
در این پروژه‌ی ۶۷۰ میلیون‌دلاری وظیفه‌ی راهبری علمی، ساخت آشکار‌سازها و بهره‌برداری‌های آموزشی و ترویجی به دانشگاه کلورادو بولدر محول شده است. فضاپیمای مِی‌وِن را شرکت لاکهیدمارتین ساخته است و شرکت پرتاب آلیانس مسئول آماده‌سازی موشک اطلس ۵ برای پرتاب آن است. این ماموریت نمونه‌ی موفقی از همکاری دانشگاه، صنایع خصوصی و بخش دولتی به شمار می‌رود.
پــــــــیام فوری 